Mech chrobotek z Norwegii

W nowoczesnych uniwersalnych dekoracjach roślinnych często widujemy miękkie, wielokolorowe kępki przypominające naturalna gąbkę – to chrobotek reniferowy. Nie wszyscy wiedzą, skąd pochodzi.
Pod handlową nazwą “chrobotek reniferowy” sprzedawane są różne gatunki należące do tej grupy porostów (m.in. Cladina stellaris i C. alpestris), tymczasem prawdziwy chrobotek reniferowy (C. ragniferina) to odrębny gatunek.
Chrobotki są zbudowane z drzewkowato rozgałęzionej plechy. Rosną bardzo wolno (zaledwie klika milimetrów w ciągu roku), osiągając po latach wysokość 3 – 10 cm. Ich kępki często tworzą zwartą drań. Chrobotki występują w lasach tundrowych i w borach sosnowych w północnych regionach Europy i Azji, a także w Arktyce, stanowią pożywienie reniferów i innych zwierząt. Rosną też w Polsce, ale u nas wszystkie gatunki są pod ochroną i nie wolno ich zbierać ani niszczyć.
Z lasów Norwegii
Chrobotki porastają znaczne obszary lasów w Norwegii. Znane tam jako kvitkrull, od wieków były wykorzystywane do celów dekoracyjnych. Obecnie pozyskuje się je na dużą skalę głównie w regionie Osterdalen, obejmującym obszar 15 000 km2. Zajmują się tym wyspecjalizowane firmy. W swych ulotkach reklamowych zapewnia, że przywiązuje ogromną wagę do poszanowania środowiska naturalnego. Chrobotek zbierany jest ręcznie w bardzo staranny sposób, bez nadmiernego eksploatowania i ogałacania jego stanowisk. Pracownicy firmy starają się pozostawić jak najmniej śladów i szkód w leśnym runie. Niektóre obszary występowania tego porostu są prawie nieosiągalne, a do jego przewozu używa się pojazdów zaprzężonych w konie. Rejony, z których pozyskano już mech chrobotek, pozostawia się w spoczynku na kilka lat, tak by plecha mogła odrosnąć.
Przetwarzanie chrobotka
Naturalny dziki mech chrobotek po zebraniu poddawany jest procesowi obróbczemu, po którym staje się bardzo miękki i łatwy w użyciu. Ponadto farbowany jest na różne kolory. Substancje wykorzystane do tych procesów nie są toksyczne. Otrzymany produkt końcowy ma trwałe barwy, które nie płowieją pod wpływem światła ani nie rozpuszczają się w wodzie. Chrobotek po obróbce jest także niepalny (dlatego można nim dekorować np. świece). Zachowuje wysoką elastyczność przy wilgotności co najmniej 35%. Gdy ulegnie nadmiernemu wysuszeniu, robi się twardy i sztywny (do czasu przeniesienia go z powrotem do bardziej wilgotnego środowiska).
W barwach tęczy
Chrobotek z regionu Osterdalen eksportuje się do wielu krajów świata, głównie jednak na rynek europejski, gdzie znany jest także pod nazwą Island moss (mech wyspowy). Dostępny w kilkudziesięciu kolorach (w tym także w naturalnym) stał się w ostatnich latach popularnym materiałem dekoracyjnym. Floryści i plastycy używają go do zdobienia kompozycji z kwiatów ciętych oraz okazów doniczkowych. Chrobotek doskonale nadaje się do wieńców, krzyży i tym podobnych dekoracji. Z tego powodu porost znalazł zastosowanie również w modelarstwie i sztuce. Zgodnie z hasłem reklamowym firmy produkującej chrobotek, mech przynosi radość zarówno dzieciom jak i dorosłym.