Kiedyś przyczyny smogu w Polsce były inne, dziś są inne. Jedne rzeczy uległy poprawie, inne znacznemu pogorszeniu. Dowiedzmy się zatem, z jakich przyczyn z roku na rok musimy walczyć z coraz większym smogiem. Dlaczego skazujemy siebie na oddychanie tym morowym powietrzem?
Smog w Polsce
Smog w Polsce głównie obserwuje się w sezonie grzewczym, czyli od listopada do lutego. Jest to tak zwany smog typu londyńskiego, kwaśny, w którym najbardziej niebezpieczne związki to pyły zawieszone i wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, głównie rakotwórczy benzeo(a)piren. Latem jedynie w największych miastach w Polsce jak Warszawa, czy Kraków, możemy obserwować smog innego rodzaju – fotochemiczny, którego przyczyną jest duże natężenie ruchu samochodowego. Do przyczyn powstawania smogu w Krakowie należy zaliczyć także położenie miasta w dolinie. Ogranicza to przepływ powietrza i wiatru, który mógłby skutecznie rozwiać toksyczną chmurę.
Przyczyny smogu w Polsce – niska emisja
Niska emisja, czyli emisja spalin przez gospodarstwa domowe w największym stopniu przyczynia się do powstawania smogu w Polsce. Stąd też zjawisko to obserwowane jest głównie w sezonie grzewczym. Około 4,5 mln domów, czyli blisko 70% nadal ogrzewane jest węglem kamiennym. Słabej jakości piece emitują do atmosfery nawet dwa razy więcej pyłów zawieszonych. Przyczynia się do tego także spalanie niskiej jakości węglem, o wiele tańszym pyłem czy miałem węglowym, który emituje największą ilość spalin. Jedynie 13% gospodarstw domowych do ogrzewania używa gazu, a 5% korzysta z odnawialnych źródeł energii, z pieców olejowych czy podłączone są do sieci ciepłowniczej. Opalanie domów mokrym drewnem, którego wilgotność przekracza 20% również przyczynia się zwiększenia stężenie niebezpiecznego benzeo(a)pirenu w powietrzu.
Przyczyny smogu w Polsce – spalanie śmieci
Niska edukacja ekologiczna Polaków sprawia, że spalanie śmieci w domowych piecach jest praktyką nadal często spotykaną na terenie kraju. W piecu lądują plastikowe opakowania, butelki, jednorazowe reklamówki i lakierowane drewna. Czynność ta przyczynia się do alarmującego stężenia rakotwórczego benzeo(a)pirenu w powietrzu. W Polsce niejednokrotnie przekroczona jest dopuszczalna ilość tej substancji w powietrzu.
Przyczyny smogu w Polsce – przemysł i duży ruch drogowy
Z pewnością w czasach PRL-u przemysł i kopalnie miały większy udział w powstawaniu niebezpiecznego smogu wiszącego nad Polską. Dziś zaostrzone przepisy regulują ilość spalin emitowanych przez fabryki i kopalnie. Póki jednak gospodarka kraju będzie opierać się na węglu kamiennym, nie czeka nas duża zmiana. Choć z pewnością mniej, fabryki także i dziś produkują dużą ilość niebezpiecznych dla zdrowia pyłów zawieszonych i tlenków węgla.
W większych miastach przyczyną powiększającego się problemu smogu jest także duże natężenie ruchu drogowego. Powoduje to niejednokrotnie zwiększenie stężenie tlenku azotu ponad dopuszczalną normę.
Z pewnością działania społeczeństwa i skutki gospodarki opartej na węglu kamiennym są głównym powodem powstawania smogu w Polsce. Jednak problem tkwi także w braku odpowiednich przepisów normujących sprzedaż węgla i instalacje grzewcze niskiej jakości. Z pewnością, aby pozbyć się problemu smogu, wymaga to od społeczeństwa świadomych działań minimalizujących emisję zanieczyszczeń oraz zmian w ustawodawstwie zwiększających ilość normujących tę kwestię przepisów i ustaw.